Değerli
Okuyucularımız;
Sitemizde
devlet destekleri, girişimcilik, inovasyon ve kalite kavramları konularında
KOBİ'ler ve girişimciler yararına yazılar paylaşıyoruz. Bu günkü yazımızda ISO
9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi için olmassa olmaz dokümanlardan
olan Kalibrasyon ve Doğrulama Talimatı hakkında bilgi vermek istedik.
Kalibrasyon ve Doğrulama faaliyetleri özellikle üretim yapan işletmeler için
büyük önem arz etmektedir. Üretim parçalarının doğruluğunu tespit etmek
amacıyla kullandığınız alet ve ekipmanların doğruluğunu bilmek ve bu bilgiye
göre üretim yapmak ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi'nin 1. şartlarındandır.
Aşağıda
örnek olarak paylaştığımız Talimat işletme koşullarına ve işleyişine göre
değişiklik gösterecektir. Kullanıcılar bu talimatı kendi sistemlerine göre
uyarlamalıdır.
1. Amaç
İşletmemiz bünyesinde kullanılan muayene, ölçme ve deney ekipmanların
belirtilen şart ve periyotlarda doğrulama veya kalibre edilmesinin sağlanması,
kendi bünyemizde doğrulama ya da dış kuruluşlarda kalibrasyonunun yapılmasının
sağlanması ile ölçüm cihazlarından gelebilecek hataların önlenmesi.
2. Kapsam
Firmamız
bünyesinde yapılan doğrulamaları ve firma dışında yaptırılan kalibrasyon
işlemlerini kapsar.
3. Sorumluluk
Kalite
Müdürü, Operasyon Müdürü, Ölçüm Proses Lideri, Dokümantasyon Proses Lideri
4. Tanımlar
Kalibrasyon
Nedir?
Kalibrasyon,
belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya
sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi,
sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler
dizisidir.
Ne Zaman
Yapılır/Yapılmalıdır ?
Kalibrasyon,
Kalibrasyon Takip Formunda belirlenmiş olan periyotlara göre yapılır. Bu
periyotlar ölçü cihazı kullanım sıklığına ve cihaz hassasiyetinin çok yüksek
olduğu durumlara göre tarafımızdan belirlenir. Kalibrasyon
tüm cihazlar için uygulanabilir fakat eğer bünyemizde yüksek hassasiyetli ölçme
cihazları varsa daha az hassasiyeti olan cihazlar bu cihazla doğrulanabilir. Sadece
yüksek hassasiyetli ölçüm cihazları ve bu hassasiyetteki cihazlarla doğrulaması
yapılamayan diğer ölçüm cihazları ve de doğrulamasını yapacak mastarı olmayan
diğer ölçüm cihazları kalibrasyona gönderilir.
Doğrulama
Nedir?
Doğrulama,
belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm cihazını ya da
mastarını kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi,
sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan
ölçümler dizisidir.
Ne Zaman
Yapılır/Yapılmalıdır ?
Doğrulama,
ölçüm konusunda yetkin, tecrübeli personel tarafından yapılmalıdır. Doğrulamalar,
3 aylık periyotlarda ya da ölçüm sonuçlarından şüphe edilmesi durumunda
yapılır.
Doğrulamalar
ancak referans cihazın hassasiyetinin doğrulama yapılacak cihazın
hassasiyetinden daha büyük olması ve referans cihazın kalibreli olması
durumunda yapılabilir.
5. Uygulama
5.1. Kalite Müdürü tarafından kaliteyi
etkileyecek tüm muayene ve deney cihazlarının listesi Kalibrasyon Takip Formuna
kayıt edilir. Oluşturulan liste kalibrasyon ve doğrulama işlerinin takip
edilmesinde kullanılır.
5.2. Periyodik olarak yaptırılan
kalibrasyonların yanında, tamir gören veya anormal değerler gösteren cihazlara
tarihleri gelmeden ve/veya bir arıza ve iş kazası durumunda da kalibrasyon
yaptırılır.
5.3. İşletmemizde kalibrasyonlar ISO/IEC
17025’e göre Onaylı Laboratuvar ve Kalibrasyon Firmalarına yaptırılır.
5.4. Cihazların üzerinde kalibrasyon
etiketi yapıştırıldığı gibi kalibrasyon sertifikaları da dosyalanır. Aynı
cihazdan birden fazla adet varsa bir tanesi kalibre ettirilir. Diğer cihazlar
kalibreli olan bu cihaza göre doğrulanır ve Kalibrasyon/Doğrulama
Formu kullanılarak kayıt altına alınır.
5.5. Kalibrasyon veya Doğrulama sonucunda
izin verilen sapma değerlerinin dışına çıktığı tespit edilen cihazların, izin
verilen sınır değerlere göre ayar yapılması mümkün değilse, kullanılması
engellenir ve üzerine ARIZALI etiketi yapıştırılır. Uygun olmayan cihazın
bakımı ve kalibrasyon yeniden yaptırılıp, uygun bulunmadan kullanımına izin
verilmez.
Yukarıda
paylaştığımız talimat ile ilgili olarak soru, ekleme ve görüşlerinizi yorumlar kısmına
yazabilirsiniz.