Liderlik Nedir? Bir organizasyon
için lider olmazsa olmaz mıdır? Geleceğin liderinde olması gereken özellikler
nelerdir?
Yukarıda sıraladığımız sorular
liderlik kavramının zaman içerisindeki değişimi ve dönüşümü ile ilgili bazı
ipuçlarını vermektedir.
Organizasyon yönetiminde lider
kavramının önemi gün geçtikçe artmaktadır. (Organizasyon kavramı, bir işletme,
kurum, klüp, sivil toplum örgütü, siyasi parti, dernek vb oluşumları ifade
etmektedir.) Artan öneme binaen işletme ile ilgili okullar ve düşünürler lider
ve liderlik kavramlarını ele alarak birçok tanım ve yaklaşım ortaya koymuşlardır.
Bu yaklaşımlar içerisinde birbirinden farklı lider tanımları bulunmaktadır. İnovasyon
odağına koyan KOBİ Girişim Danışmanlık olarak Lideri; çalışanlarını ortak bir
amaca ulaşmak için motive eden, yenilikçi düşünce ortamının oluşmasına zemin oluşturan,
risk alan, bulunduğu organizasyonu kişilerden bağımsız olacak şekilde belirli
bir sistem içerisinde geliştiren vizyon sahibi kişiler olarak tanımlamaktayız.
Bu tanım organizasyon yapısına bağlı olarak değişebilmekte olup genel bir
yaklaşım ele alınarak ortaya konmuştur. Liderlik ise liderin sahip olduğu
pozisyon olarak tanımlanmaktadır. (Longman 1991)
Neden liderliğin önemi
artmaktadır?
Günümüz rekabet ortamında organizasyonların
fark yaratabilmeleri büyük oranda inovasyon odaklı olmalarına bağlıdır. İnovasyon
ortamının oluşabilmesi de elbette organizasyonun liderinin inovasyon ortamını
oluşturabilme yeteneğine ve gelecek vizyonuna bağlıdır. Organizasyonlar artan
rekabette çalışanlarını farklı düşünmeye, maliyetleri düşürmeye, yeni ürün/hizmet
üretmeye sevk edebilecek liderler aramaktadır. Dönüşüm sağlayan rekabet kavramı,
organizasyonları daha yetenekli lider bulma arayışına itmektedir.
Geleceğin liderinde bulunması
gereken özellikler nelerdir?
Bilişim sektöründeki ilerlemeler
ve bilgi üretme kapasitesinin sürekli artması lidere olan ihtiyacın gelecekte
de artacağını ortaya koymaktadır. Peki gelecekte lider olmayı hedefleyen
kişilerde hangi özellikler olmalıdır?
Öncelikle her ne kadar teknoloji
ilerlese de bir organizasyonun en önemli sermayesi insan kaynağıdır. Dolayısıyla
gelecekte de çalışanları etkileyebilen, motive edebilen liderlere ihtiyaç
olacaktır. Örneğin X, Y kuşağı gibi insan kaynağındaki değişimlere organizasyonların
uyum sağlayabilmesi ve bu kuşakları idare edebilme yetisi mevcut liderlerin
önümüzdeki dönemde işlerini zorlaştıracaktır.
Mutlaka ama mutlaka en az iki dil
bilmek ve bu dilleri akıcı bir şekilde konuşabilmek geleceğin lider adayları
için olmazsa olmazdır. Anadolu’nun bir köşesindeki sivil toplum kuruluşunun
lideri neden iki dil bilsin diye sorabilirsiniz. Bilmelidir, çünkü dünya gittikçe
sınırların ortadan kalktığı büyük bir köy haline gelmektedir. Bugün bir Suriye’li
İstanbul’da restoran açıp işletebiliyor, Ostim’de çoğu firmada Afgan kişiler
çalışabiliyor. Yüksek öğrenim görmüş kişilerimiz de Hollanda’ya gidip
çalışabiliyor. Bu döngü gelecekte de bu şekilde devam edecektir. Sorunuza
gelecek olursak o sivil toplum kuruluşunun lideri bir proje hazırlayabilir bu
projeyi AB’ye sunabilir ve organizasyonu geliştirici çalışmalar yapabilir. O nedenle
yabancı dil bilmenin önemi daha da artacaktır. Geleceğin lider adaylarına Çince
öğrenmelerini şiddetle tavsiye ederiz.
Lider adaylarına olması gereken
diğer özellikleri gelin birlikte sıralayalım.
İşini iyi yapan ancak sorun çıkaran
kişileri kazanmaya çalışın. Ekibinizi bozan kişileri önce uyarın sonuç alamaz
iseniz yollarınızı ayırın.
Ödül ve ceza mekanizmasını
mutlaka kurun. İyi iş yapanları ortaya çıkarın ve ödüllendirin.
Çalışanlarınıza hedef koyun.
Hedef koymak özellikle işe motive olmakta olan çalışanları disipline etmek için
bulunmaz bir nimettir. X, Y ve Z kuşağında görebileceğiniz sorunları bu yolla
çözebilirsiniz. Z kuşağı 7. Aydan sonra çalıştığım organizasyon benim için ne
yapıyor diye sormaya başlıyor. Ona göre!
Egonuzu kapının önünde bırakın.
Çalışanlarınızı makam mevkiiniz ile değil bilginizle yönetin. Bana saygı
duymuyorsan unvanıma saygı duy diye saçmalamayın.
Öz eleştiri yapın. Yapın ama
bunun da bir ölçüsü olduğunu unutmayın. Lider kendisini sorgulamaya başlarsa
liderlik edemez.
Ekibinizi iyi kurun. Veteran bir
takım yerine gençlerden oluşan, öğrenmeye aç bir takımınız olsun. Gençlere
liderlik edecek tecrübeli çalışanlarınız da olsun.
İşin bir parçası olun. Böylece
altınızda çalışan kişilerin saygısını kazanırsınız. Taşın altına elinizi sokun.
Hata olduğunda asla senin
yüzünden lafını kullanmayın. Sen ben yok biz varız.
Yukarıda gelecekte lider olmayı
planlayan kişilerde olması gereken özellikleri sıraladık. Yukarıdakilere ilave
olarak kendinize mutlaka ama mutlaka “Sen kendini takip eder miydin?”
diye sorun. Bu soru size özeleştiri yapma fırsatı sunacaktır. Böylece liderde
olması gereken empati yeteneğini de kazanacak ve olaylara çalışan yönetici
perspektifinden bakabileceksiniz.
Lider mi Sistem mi tartışması
gelecekte de devam edecektir. Sanayileşmesini tamamlamış toplumlar için
gelecekte lider kavramı daha büyük önem arz edecekken, bizim gibi toplumlarda
sistem daha önemli olacaktır. Nitekim https://www.facebook.com/kobivegirisim
sayfamızda yaptığımız ankete göre Hangisi işletmeniz için daha önemlidir? Sorusuna
%31 Lider, %69 sistem cevabı verilmiştir. (218 katılımcı içerisinde)
Sevgili okuyucularımız;
Yazımızın sonuna geldiğimizde
sizlerden bir istirhamımız var. Sizin için en büyük liderin kim olduğunu
yorumlar kısmına yazabilir misiniz? (KOBİGirişim Danışmanlık olarak bizim için
en büyük lider bitmiş bir imparatorluktan gencecik bir ülke kuran Mustafa Kemal
Atatürk’tür.)
Yorumlar