Türkiye'den Facebook Çıkar mı?

Değerli Dostlar;

Girişimcilerin işletmelerini konumlandırmak istedikleri nokta, vizyonları ve faaliyet gösterdikleri sektör ile yakın ilişki içerisindedir. Öyle ki mahallemizin bakkalının, kasabının, gelecek öngörüleri ile bir yazılım işletmesinin veya makine imalatçısının öngörüleri örtüşmeyebilir. Türkiye'de her hangi bir esnafın aylık net kazancının 2.500 – 4.000 TL (Kalır mı?) arası olması işletme sahibi için yeterli olabilir. Bu noktada girişimcinin herhangi bir büyüme vizyonu olmayabilir. Bu pek tabi anlaşılabilir bir tercih, durumdur.

Özellikle esnaf işletmelerindeki büyüme algılarının vizyoner olmaması; ağırlıklı olarak risk almama, sermaye yetersizliği, güvensizlik, kıta kanaat etme psikolojisi, aile işletmelerinde aile büyüklerine bağlı kalma gibi faktörlere bağlanabilir. (Girişimcinin başarılı olabilmesi için olmazsa olmaz üçlü 1- İstek, 2- Plan ve 3- İmkân’dır.) İşletme sahibi girişimcinin içinde bulunduğu işi yapmak istememesini de bir diğer faktör olarak görebiliriz. Bunu yazarken akıllara madem o işi yapmak istemiyor neden hala o işletmenin başında dediğinizi duyar gibiyim. Doğru soru, ancak hangimiz gerçekten tutkumuz olan işte çalışıyoruz ya da hayalimizdeki işin patronuyuz? Türkiye'de eminim pek azımız hayalindeki işte çalışıyor. Zorunluluk ve geçim kaygısı maalesef bir çok isteğin önüne geçiyor.

Toplumumuzun genelinde var olan bu sorun çocukluktan beri hepimize dayatılan dar kalıpların sonucu. Dar kalıptan kastım anne, baba, öğretmen ya da herhangi bir aile büyüğünün çocuklara gelişim için sunduğu seçeneklerin o kişinin ufkuyla sınırlı olması, çocuğa vizyoner, yenilikçi bir bakış sunmamasıdır. Bu noktada özellikle bir yönlendirme sorunu olduğunu düşünüyorum. Bizler fiziki anlamda özgürüz belki ama düşüncelerimiz hep bir yerlere bağımlı kalıyor. Sorgulayıcı, yenilikçi değiliz işin özü.

Bugün herkes Facebook’un başarısından, Apple’ın Iphone’nundan, Samsung’dan ya da Huawei’den bahsediyor. Sonrasında da şu yakarış geliyor; vay efendim neden bu girişimciler bizim ülkemizden çıkmıyor? Bu soru aslında kişinin kendi ülkesinin daha iyi koşularda olabileceğine olan inancından geliyor. Bir beklenti bir özlem diyebiliriz.

Türkiye'den Facebook çıkar mıydı sorusunun cevabını birçok keşif, icat ya da genel itibariyle bilimde neden geriyiz sorularıyla aynı. Bu sorunun genel itibariyle cevabı “düşük ihtimal”. Her ne kadar yenilikçi web siteleri, hizmet ve ürün grupları üretilse de kat edilmesi gereken uzun bir yol var.

İşin özüne baktığımızda çocukluğumuzdan itibaren özgür düşünce ve sorgulama yetisini kazanamadığımızı görüyoruz. Sorgulayıcı bireyler yetiştirmediğimizde de yenilikçi iş ve iş fikirlerini hayata geçiremiyoruz. Facebook kurucusu Zuckerberg üniversiteyi (hem de Harvard ) bırakıp tutkusu olan Facebook’un peşinden gittiğinde kimse ona “Harvard bırakılır mı sen ne yapıyorsun, nasıl geçineceksin falan filan” dememiştir. Özgür beyinler burada kendini gösteriyor işte. İlaveten, hepimiz başarının dolayısıyla para kazanmanın çok kolay olduğunu düşünüyoruz. Çevremizde elbette farklı şekilde çok kolay zengin olanlar olabilir ancak alnımız terlemeden para kazanmak ancak hayallerde olmaktadır. Facebook türü bir iş geliştirmek isteyen girişimci işinde bir çok başarısızlığı ve uykusuz geceleri göze almak durumundadır.

Geçenlerde bir akrabam Hollandalının çocuğunu yetiştirirken takındığı tavrı anlattı çok hoşuma gitti.  Tavır şu: Hollanda için çöpçüye de ihtiyaç var doktora da; okumak veya okumamak tamamen çocuğun kendi seçimi. Nasıl ama?

İşletmelerin vizyoner olması konusu ile çocukluk, yetiştirilme biçimi ve birazda bireysellik arasında keskin bir bağlantı kurmaya çalıştım. Ne dersiniz geleceğin Facebook’u Türkiye’den çıkar mı? Yorumlarınızı bekliyoruz.